فایل سیستم (Filesystem)بە شێوازێک بۆ پاشکەوتکردنی زانیاریەکان و گەڕانەوەیان دەڵێن.کاتێک ئێوە فایلیکی دەق دەنووسن ئەمە فایل سیستەمە کە ڕێتان پێدەدات لە کوێ و چۆن پاشکەوتی بکەن. Btrfs کورتکراوەی B-tree Filesystem کە فایل سیستەمێکی بە موڵەتدانی GPL .کە لە لایەن کۆمپانیاکانی لینوکس فاندیشن،ئینتێل،فۆجیستۆ،رێدهات،فەیسبووک، ئۆراکڵ،سووزە و … هتد گەشەی سەندووە.

ئەم فایل سیستەمە هاردەکان بە قەبارەی 16 ئێگزا بایت و فایل بە ئەندازەی 8 ئێگزابایت پاڵپشتی دەکات. بۆ ناو لێنان فایلەکان لە سەر ئەم فایل سیستەمە بێجگەلە ‘/’ و NULL هەر ناوێک دەتوانیت بنووسرێت.

تایبەتمەندیەکانی Btrfs :

• یەکخستنی پارچەبەندبووەکانی دیسک بە شێوازی سەرهێڵ(Defragmention).
• گۆڕینی ئەندازەی پارتیشێنەکان بە شێوازی سەر هێڵ(Volume).
• سڕینەوە یان زیادکردنی هارد بە شێوازی سەر هێڵ.
• چاودێری فایل سیستەم بە شێوازی دەرهێڵ(Fsck).
• چاودێری فایل سیستەمەکان و چارەسەری کێشەکان بە شێوازی سەر هێڵ(Data Scrubbing).
• پالپشتی لە RAID0 , RAID1, RAID10.
• پاڵپشتی لە Subvolumeەکان.
• پساندن (Transparent Compression).
• چاودێری Checksum لە سەر داتاکان و Metadata.

Btrfs لەسەر زۆربەی دابەشکراوەکان بە شێوازی پێشگریمان دادەمەزریت بەڵام بۆ سوود وەرگرتن، دەبێت ئامێرەکانی پێویست لەسەر دابەشکراوەکەتان دامەزرێنن.

بۆ دابەشکراوەکانی دێبیان:

apt install btrfs-tools

بۆ دابەشکراوەکانی رێدهات.

yum install btrfs-progs

خاڵ : تایبەتمەندیێکی بەهێزی Btrfs ئەوەیە کە ئێوە دەتوانن فایل سیستەم لە سەر هاردێکی چۆڵ و خام کە هێشتا پارتیشێن نەکراوە درووستبکەن. ئیتر پێویستان بە ئامرازی fdisk بۆ پارتیشین نییە. بۆ وێنە بۆ درووستکردنی فایل سیستەمی Btrfs لە سەر سێ دیسکی sdb, sdc, sdd فەرمانەکەی خوارەوە بنووسن :

mkfs.btrfs /dev/sdb /dev/sdc /dev/sdd

پاش فەرمانەکەی سەرەوە ئەم دەرەنجامەتان هەیە :

Btrfs v3.17
See http://btrfs.wiki.kernel.org for more information.

Turning ON incompat feature 'extref': increased hardlink limit per file to 65536
adding device /dev/sdc id 2
adding device /dev/sdd id 3
fs created label (null) on /dev/sdb
	nodesize 16384 leafsize 16384 sectorsize 4096 size 24.00GiB

خاڵ :گەر فەرمانی mkfs.btrfs بۆ چەند هارد بەکار بهێنین بە شێوازی پێشگریمان (RAID0 (Stripe بۆ پاشکەوتکردنی زانیاری و Mirror) RAID1) بۆ پاشکەوتکردنی Metadata چالاک دەبێت.سوودی ئەمە ئەوەیە گەر یەکێک لە هاردەکان دوچاری کێشە بن دەتوانین بە فەرمانی Metadata زانیاریەکان بگەرێنینەوە. گەر پێت خۆشە کە btrfs تەنها لەسەر دیسکێک دروستبێت یان گەرەکتان نییە کە Data و Metadata بەشێوازی RAID پاسکەوت بێت لە ئۆپشین یان سویچی m- سوود بگرن وەک فەرمانەکەی خوارەوە :

mkfs.btrfs -m single /dev/sdb

گەر پێتان خۆشە ئەم کارە بۆ چەند دیسک بەکارببەن لە فەرمانەکەی خوارەوە سوود بگرن :

mkfs.btrfs -m raid0 /dev/sdb /dev/sdc /dev/sdd
لە نمونەی سەرەوە بۆ پاسکەوتکردنی Metadata لە (RAID0 (Stripe بەجێگەی RAID1 (پێشگریمان) سوود دەگرین.
هەروا دەتوانین جۆری پاشکەوتکردن Data و Metadata بە حەزی خۆمان بناسێنین. بۆ وێنە:
mkfs.btrfs -m raid0 -d raid1 /dev/sdb /dev/sdc /dev/sdd

لە فەرمانەکەی سەرەوە جۆری سویچەکانی m- و d- شێوازی پاشکەوتکردن دەناسێنن. خاڵ :دەتوانین لە RAID10 بۆ پاشکەوتکردنی Data و Metadata سوودبگرین،بەڵام دەبێ هۆشیار بین کە بۆ سوود وەرگرتن لە RAID10 ژمارەی دیسکەکان لانی کەمدەبێت ۴ دیسک بێت.

بۆ زانیاری ئەو فایل سیستەمە کە درووستتکردووە دەبێتئەم فەرمانە بەکار بێنیت :

btrfs filesystem show /dev/sdb

لە فەرمانەکەی سەرەوە ئێمە بۆ نیشاندانی تواناییەکانی RAID در Btrfs لە ۳ دیسک سوودمان بینیوە.بۆ نیشاندانی زانیاری هیچ جیاوازی نییە کە کام دیسک لەم فەرمانە دابنین بۆ ئەوە کە هەر ۳دیسک پەیوەندیان بە یەک فایل سیستەم هەیە لە رووکارێکی Pool . دەرەنجامی فەرمانەکەی سەرەوە بەم شێوازەیە :

Label: none  uuid: f36e0a56-bcea-4637-a1e4-c9788574d84a
	Total devices 3 FS bytes used 112.00KiB
	devid    1 size 8.00GiB used 1.82GiB path /dev/sdb
	devid    2 size 8.00GiB used 827.19MiB path /dev/sdc
	devid    3 size 8.00GiB used 1.81GiB path /dev/sdd

Btrfs v3.17

پاش ئەوە فایل سیستەمان درووستکرد دەتوانین بە فەرمانی خوارەوە Mount بکەین :

mount /dev/sdb /mnt

بۆ دیتنی قەبارە مەسرەفکراوەو قەبارەی چۆڵی فایل سیستەم لەم فەرمانە سوود دەگرین :

btrfs filesystem df /mnt

ئەمەش دەرەنجامی فەرمانەکەی سەرەوە :

Data, RAID0: total=2.40GiB, used=832.00KiB
Data, single: total=8.00MiB, used=0.00B
System, RAID1: total=8.00MiB, used=16.00KiB
System, single: total=4.00MiB, used=0.00B
Metadata, RAID1: total=1.00GiB, used=112.00KiB
Metadata, single: total=8.00MiB, used=0.00B
GlobalReserve, single: total=16.00MiB, used=0.00B

یەکێک لە تواناییەکانی فایل سیستەمی Btrfs پساندانی زانیاریەکانە.بە شێوازە کە زانیاریەکان کاتێک لە سەر دیسک پاسکەوت دەبەن قەبارەیان کەم دەبێت واتە پساندانیان لەسەر ئەنجام دەبێت.ئەمەش دەبێتە هۆکاریک بۆ زۆر بوونی قەبارەی دیسک.دوو شێواز بۆ پساندان لە فایل سیستەمی Btrfs بریتییە لە zlib و lzo . خاڵ : Btrfs بە شێوازی پێشگریمان بە شێوەی zlib پساندان ئەنجام دەدات. بۆ چالاک کردن ئەم تواناییە دەبێت وەک فەرمانی خوارەوە دیسکەکە Mount بکەن :

mount -o compress=lzo /dev/sdb /mnt

یا

mount -o compress=zlib /dev/sdb /mnt

یا

mount -o compress /dev/sdb /mnt

لە یەکەم فەرمان بە شێوازی lzo وە دووهەم فەرمان بە شێوازی zlib وە لە فەرمانی کۆتایی بە شێوازی پێشگریمان خۆی پساندن دەکات. خاڵ : کاتیک ئێوە پەساندن لەسەر دیسکێک بە شێوازی Mount دەکەن لەمەوبەر فایلەکان قەبارەیان کەم دەبێتوە.

یەکێک لە تایبەتمەندیەکانی Btrfs کەم کردنەوەی قەبارەیVolume بە شێوازی دەرهێڵە.بۆ وینە لە فەرمانی خوارەوە ئەندازەی 2 گیگابایت لە بۆشایی فایل سیستەمەی mnt/ کەم دەکەینەوە:

btrfs filesystem resize -2g /mnt

لەفەرمانەکەی خوارەوەی 500 مێگ بە فایل سیستەمی mnt/ زیاد دەکەین.

btrfs filesystem resize +500m /mnt

بۆ زیادکردنی دیسکێکی نوێ بە فایل سیستەمەکەمان وەک فەرمانی خوارەوە کردار دەکەین :

btrfs device add /dev/sde /mnt

فەرمانەکەی خوارەوە بۆ نیشاندانی بارودۆخی فایل سیستەمەکەمانە :

btrfs filesystem show /dev/sdb

دەرئەنجامەکە بەم شێوازە بوو :

Label: none  uuid: f36e0a56-bcea-4637-a1e4-c9788574d84a
	Total devices 4 FS bytes used 960.00KiB
	devid    1 size 8.00GiB used 1.82GiB path /dev/sdb
	devid    2 size 8.00GiB used 827.19MiB path /dev/sdc
	devid    3 size 8.00GiB used 1.81GiB path /dev/sdd
	devid    4 size 8.00GiB used 0.00B path /dev/sde

Btrfs v3.17

هەروا کە دەبینین دیسکی sde بە فایل سیستەمەکەمان زیادکرا،بەڵام لە بۆشایی دیسکەکە سوود نابینرێت بۆ ئەوە کە بتوانین ئەم بۆشاییەی دیسکەکەمان کە زیادمان کردووە بەکەڵک بێت، لەم فەرمانە سوود دەگرین :

btrfs filesystem balance /mnt

ئەمانجی فەرمانەکەی سەرەوە بەم شێوازەیە :

Done, had to relocate 6 out of 6 chunks

بۆ سڕینەوەی دیسکێک لە فایل سیستەملە فەرمانەکەی خوارەوە سوود دەگرین :

btrfs device delete /dev/sdc /mnt

گەر هەرەکتانە RAID Level لە ئەو دیسکە کە درووستان کردووە بیگۆرن لەفەرمانەکەی خوارەوە سوود بگرن :

btrfs balance start -dconvert=raid1 -mconvert=raid1 /mnt

یەکێک لە تواناییەکانی قەشەنگی btrfs واتایێکە بە ناوی Subvolume. لە btrfs دەتوانین لە هەر فایل سیستەم Subvolumeـەکان درووستبکەین و ئینجا لە Subvolumeـەکان Snapshot بگرین.یان بەشێوازی سەربەخۆ لە فایل سیستەمی فەرمی Mount بکەین. بۆدرووستکردنیSubvolume لە فەرمانی خوارەوە سوود دەبینین :

btrfs subvolume create /mnt/sv1

لە فەرمانی سەرەوە Subvolume ، بە ناوی sv1 لە فایل سیستەمی mnt/ درووستکرا. بۆ نیشاندانی دۆخی Subvolumeـەکان لە فایل سیستەمی mnt/ فەرمانەکەی خوارەوە دەنووسین:

btrfs subvolume list /mnt

ئامانجی ئەم فەرمانە بەم شیوازەیە :

ID 272 gen 136 top level 5 path sv1

هەروا کە چاوی لێدەکەن Subvolume دانەیێک ID تایبەت بەخۆی هەیە کەئاماژە بە Subvolume دەکات. هەروا دەتوانین Subvolume لە نێو Subvolume تر درووستبکەین.

btrfs subvolume create /mnt/sv1/sv2

بۆ Mount کردنی دانەیێک Subvolume بە شێوازی خوارەوە کردار دەکەین: سەرەتا فایل سیستەمی فەرمی کە Mount بووە Unmount ـی بکەین.

umount /mnt

ئینجا بە فەرمانەکەی خوارەوە Subvolume ID بە شێوازی Mount دەریدێنین.

mount -o subvolid=272 /dev/sdb /mnt

لە فەرمانەکەی سەرەوە Subvolume ،ID ـەکەی ئێمە بەرابەری 266 ـەیە.هەروا دەتوانین بە جێگای سوودگرتن لە ID لە ناوی Subvolume ئیستفادە بکەین.

mount -o subvol=sv1 /dev/sdb /mnt

خاڵ : ID پەیوەند بە Volume ریشە یان ڕەگ 0 ـە. بۆ گۆڕینی Default Volume لە کاتی Mount دەتوانین بەم فەرمانە کردار بکەین :

btrfs subvolume set-default 266 /mnt

لەمەودا Mount کردنی فایل سیستەم، بە جیاتیVolume ریشە Subvolume دیاری کراوە و بە شێوازی پێشگریمان Mount دەبێت. بۆ سڕینەوەی Subvolume فەرمانی خوارەوە دەنووسین :

btrfs subvolume delete /mnt/sv1

لە فەرمانەکەی سەرەوە Subvolume بە ناوی sv1 دەسڕێتەوە. یەکیکی دیکە لە توانایەکانی btrfs ئیمکانی Snapshot لە Subvolume ـەکان بە شێوازی سەرهێڵە. لەلایەن Snapshot ـەکان دەتوانین Data ـکانی پاشکەوتکراوە لە Subvolume ـەکان پاڵپشتی بگرین تا لە کاتی پێویست Data کان بگەڕێنینەوە بۆ دۆخی سەرەتایی. بۆگرتی Snapshot فەرمانی خوارەوە دەنووسین.

btrfs subvolume snapshot /mnt/sv1 /mnt/sv1_snapshot

لە فەرمانەکەی سەرەوە Snapshot بە ناوی sv1_snapshot لە sv1 گیرا. ئێستا دەتوانین Snapshot لە کاتی پێویست ڕاستەو خۆ Mount بکەین و زانیاریەکان وا پاشکەوتمان کردووە سوودیان لێ بگرین.

> mount -o subvol=sv1_snapshot /dev/sdb /mnt

بۆ یەکخستنی پارچەبەندبووەکانی دیسک (Defragment) بە فەرمانەکەی خوارەوە کردار دەکەین:

btrfs filesystem defrag /mnt

هەروا دەتوانین ب فەرمانەکەی خوارەوە یەکخستنی پارچەبەندبووەکانی دیسک بە شێوازی خۆکارMount بکەین :

mount -o autodefrag /dev/sdb /mnt

سەرچاوە: howtoforge